Gevelstenen op huizen. Inden Vrachwage, Venestraat 29. In den Wingaert, Markt 26.
Bron:foto Wim van Alphen.
Waar woon je? In die straat op dat nummer. Als je de vraag “waar woon je?” aan iemand in de 1650 zou hebben gesteld, dan zou het antwoord heel anders zijn geweest. Bijvoorbeeld: “naast het Schippershuis” of “in De gekroonde Hamer”.
De straten van toen hadden nog geen namen. De mensen gaven straten wel namen, zoals Bierstraat als er een bierbrouwerij was, Koestraat omdat de veemarkt er gehouden werd of Markt voor een groot plein waar de markt of de kermis altijd was. Sommige van die namen zijn er nog steeds, maar andere straten heetten vroeger heel anders. De Brandestraat was Ewoutstraat en het Papenstraatje was de Borchtweg. De huizen hadden geen nummer, maar namen. Die naam schreven de bewoners op hun huis. De oude namen zijn nog steeds op veel huizen rond de Markt te zien. Tegelijkertijd maakten ze reclame voor zichzelf door een beschilderd uithangbord op te hangen of een steen met een afbeelding in de gevel te metselen. De slager had een bord met een koe en een varken en de timmerman liet een hamer zien. Vaak was de naam van het huis ook de naam van de bewoner: “De Swaen” voor de familie Zwaan of “Het Lam” voor de familie Lammers. Als de familie Zwaan ging verhuizen dan hield het huis toch de oude naam ook al woonde er later de familie Jansen.
Veel gevelstenen zijn verdwenen. Gelukkig zijn er een aantal bewaard gebleven.
“Het Schippershuys”, Dordtsestraat 28, was vroeger een gebouw dat bij de haven stond en waar schippers bij elkaar kwamen. De haven is in 1950 dicht gemaakt. Je kunt je nu niet meer voorstellen dat dit huis aan het water lag en het eerste huis was dat de schippers zagen als ze in de haven aankwamen.
“Inden Vrachwage”, Venestraat 29, was in 1646 het huis van Cornelis Meertens de Jonge. Hij was voerman. Dat wil zeggen dat hij spullen met paard en wagen van de ene plaats naar de andere bracht. Nu noemen we dat een transportbedrijf.
“In den Wingaert”, Markt 26, was in 1665 het huis van wijnhandelaar Pieter Janszoon van Nes. Op zijn gevelsteen schilderde hij een struik met druiven waarvan de wijn gemaakt werd.