Bezetting

Duitse bommenwerpers boven Nederland, 1940.
Bron: www.geheugenvannederland.nl

De inwoners van Geertruidenberg werden, net als alle andere bewoners van de Langstraat, om 4.00 uur in de vroege ochtend van 10 mei 1940 uit hun slaap gewekt door honderden overkomende vliegtuigen. De oorlog met Duitsland was een feit. Van het daadwerkelijk uitbreken ervan merkten de Bergenaren aanvankelijk niet veel. Drie dagen nadat de vliegtuigen waren overgekomen, kwamen berichten dat Duitse pantserwagens gesignaleerd waren op de weg tussen Geertruidenberg en Oosterhout en tussen Geertruidenberg en Made. Die maandagmiddag 13 mei arriveerden de Duitsers in de stad. Ze namen er diverse posten in, waaronder die op de toren van de Geertruidskerk. Vanaf deze hoge positie namen ze deel aan de gevechten bij Keizersveer die de hele middag en avond duurden. Om 20.45 uur gaven de Nederlandse troepen zich daar gewonnen, bliezen de brug bij Keizersveer op en trokken zich terug. In de nacht van 14 mei om 2.00 uur verlieten de Duitsers Geertruidenberg om op te rukken naar Rotterdam. Deze stad werd hevig gebombardeerd en op 15 mei 1940 capituleerde het Nederlandse leger.
Langzaam kwam in Geertruidenberg het gewone leven weer op gang. De Bergse bevolking onderging de oorlogsperiode relatief gezien vrij rustig. Natuurlijk was men zich constant bewust van de bezetting al was het maar omdat Duitse soldaten in de stad werden ingekwartierd, ook bij particulieren. In 1941 vertrokken deze uit Geertruidenberg om, zoals ze zelf zeiden, naar Engeland te varen. In werkelijk gingen ze naar het oostfront. Na het vertrek van de soldaten kwamen opleidingseenheden van de Wehrmacht en een afdeling van de GrĂ¼ne Polizei. Ze werden hier gestationeerd om onder andere de Dongecentrale te bewaken.
Half oktober 1944 gingen geruchten over naderende geallieerden. Vanaf 20 oktober werden de gevechten in de omgeving voor de Bergenaren hoorbaar en zichtbaar. Bommenwerpers kwamen over en bombardeerden Keizersveer en er werd geschutvuur gehoord. De schuilkelders moesten in gereedheid worden gebracht. De weken erna steeg de spanning. Wanneer zou Geertruidenberg bevrijd worden en wat ging er allemaal nog gebeuren? Woensdag 1 november lag de stad in de vuurlinie: explosies, granaatvuur, tanks door de straten. Het hevige granaatvuur hield de stad tot zondag 5 november in de greep. Heel wat huizen, de katholieke kerk en de Dongecentrale werden getroffen. De straten lagen bezaaid met glasscherven en granaatscherven. De gevechten duurden totdat tanks van de Eerste Poolse Pantserdivisie Geertruidenberg bereikten waar een juichende bevolking ze ontving. Den Berg was weer vrij.