Gewapende keeshond. Prent waarop de patriotten bespot worden door hen af te beelden als (kees)hond.
Ben je een ezel of een hond? In 1787 kon je kiezen: je was tégen stadhouder Willem V en dan was je een (kees)hond of je was vóór de stadhouder en dan was je een ezel. Tenminste, zo werd je door je tegenstander genoemd in spotprenten. Dat waren plaatjes, waarop je de ander belachelijk maakte door hem of haar als een hond of als een ezel te tekenen.
De mensen waren in deze periode ontevreden. Ze vonden dat de stadhouder als een koning regeerde en gaven hem de schuld van alle ellende. De bestuurders van de stad luisterden niet naar de inwoners en zorgden ervoor dat alle goede baantjes naar familie en vrienden gingen. Met pruiken op het hoofd zaten ze op deftige stoelen, terwijl het werk door de gewone man voor een hongerloontje gedaan werd. En die gewone man moest dan ook nog heel veel belasting betalen aan die bestuurders.
De inwoners vonden dat ze best zelf de stad konden besturen. Ze hadden die regenten en stadhouders helemaal niet nodig. Dus gingen ze een groep vormen die deze veranderingen wilde en noemden zich patriotten. De stadhouder en de bestuurders waren het hier natuurlijk niet mee eens, want zij wilden alles bij het oude laten. Hun aanhangers noemden zich orangisten. In de spotprenten maakten ze elkaar belachelijk.
In 1787 probeerden de patriotten in Nederland aan de macht te komen. Stadhouder Willem V vluchtte uit Den Haag en heel even waren de patriotten de baas. De stadhouder kreeg echter hulp van het Duitse leger. De patriotten moesten vluchten en Willem V kon weer terugkomen.
In Geertruidenberg waren ook orangisten en patriotten. De orangisten droegen oranje linten en de patriotten groen-witte veren op hun hoed. In 1787 ontstond ruzie tussen beide groepen en het stadsbestuur verbood toen om deze linten en veren te dragen. Nadat de stadhouder weer terugkwam, plaatsten de orangisten een oranje vlag op de kerktoren en richtte erebogen op. Een aantal inwoners was patriot, maar de meeste Bergenaren waren orangist of neutraal (ze kozen niet voor de ene of de andere partij). In Made en in Raamsdonk woonden veel patriotten en de patriotten uit Geertruidenberg kwamen wel eens met hen samen. Tussen 1787 en 1795 moesten ze dat stiekem doen, omdat het in die periode verboden was om een patriot te zijn.
Wil je meer weten over patriotten en orangisten klik dan hier.